Parley Hukuk
Online
×
- +90 533 686 82 41
- info@parleyhukuk.com
- Merkez Mh. Kağıthane Cd. No: 61 K: 4 D:25 PK: 34406 Kağıthane/İstanbul
Miras Hukuku, bir kişinin vefatı (ölümü veya gaipliği) üzerine, geride bıraktığı ve “tereke” olarak adlandırılan mal varlığının (haklar, alacaklar ve borçlar dahil) kimlere ve hangi kurallara göre geçeceğini düzenleyen medeni hukuk dalıdır. Bu hukuk dalının temel amacı, mülkiyetin devamlılığını sağlamak ve mirasçılar arasında hakkaniyetli bir paylaşım ortamı yaratmaktır.
Miras hukukunda temel olarak iki tür mirasçı bulunur: Yasal Mirasçılar ve Atanmış Mirasçılar.
Bir kişi, mirasının nasıl paylaşılacağına dair bir vasiyetname veya miras sözleşmesi bırakmadan vefat ederse, terekesi kanunda belirtilen yasal mirasçıları arasında paylaştırılır. Türk Medeni Kanunu, bu paylaşımı “Zümre Sistemi” adı verilen bir hiyerarşiye göre düzenler. Bu sistemde bir önceki zümrede mirasçı bulunması, bir sonraki zümrenin mirasçılığını engeller.
Birinci Zümre: Murisin (miras bırakanın) altsoyu, yani çocukları ve onlardan doğan torunlarıdır. Çocuklar eşit paya sahiptir. Eğer çocuklardan biri muristen önce vefat etmişse, onun payı kendi altsoyuna (yani murisin torunlarına) geçer.
İkinci Zümre: Murisin anne ve babasıdır. Eğer birinci zümrede kimse yoksa miras ikinci zümreye kalır. Anne ve baba eşit pay alır. Eğer anne veya babadan biri muristen önce vefat etmişse, onun payı kendi altsoyuna, yani murisin kardeşlerine ve yeğenlerine kalır.
Üçüncü Zümre: Murisin büyükanne ve büyükbabalarıdır. İlk iki zümrede hiç mirasçı yoksa miras bu zümreye geçer.
Sağ Kalan Eşin Durumu: Sağ kalan eş, bu zümrelerin hepsiyle birlikte mirasçı olabilir ancak pay oranı, hangi zümreyle mirasçı olduğuna göre değişir:
Birinci zümre (çocuklar) ile mirasçı ise terekenin 1/4’ünü alır.
İkinci zümre (anne-baba) ile mirasçı ise terekenin 1/2’sini (yarısını) alır.
Üçüncü zümre (büyükanne-büyükbaba) ile mirasçı ise terekenin 3/4’ünü alır.
Hiçbir zümrede mirasçı yoksa, terekenin tamamı (1/1) sağ kalan eşe kalır.
Kişiler, ölümlerinden sonra mal varlıklarının kanuni düzenden farklı şekilde paylaştırılmasını isteyebilirler. Buna “ölüme bağlı tasarruf” denir ve iki temel yolu vardır:
Vasiyetname: Kişinin tek taraflı irade beyanıyla mirasçı atadığı veya belirli bir malını birine bıraktığı belgedir. Noterde resmi olarak yapılabileceği gibi, kanundaki katı şekil şartlarına uymak kaydıyla (tarih, imza, baştan sona el yazısı) kişinin kendisi tarafından da yazılabilir.
Miras Sözleşmesi: Murisin, bir veya birden çok kişiyle yaptığı ve mirasının bir kısmını veya tamamını onlara bırakmayı taahhüt ettiği iki taraflı bir sözleşmedir.
Miras bırakan, mal varlığının tamamı üzerinde sınırsız bir tasarruf yetkisine sahip değildir. Kanun, bazı yasal mirasçıların haklarını korumak amacıyla onlara “saklı pay” adı verilen dokunulmaz bir hisse ayırmıştır. Muris, ölüme bağlı tasarruflarıyla bu paylara dokunamaz. Saklı paylı mirasçılar şunlardır:
Altsoy (çocuklar, torunlar): Yasal miras paylarının yarısı (1/2).
Anne ve Baba: Yasal miras paylarının dörtte biri (1/4).
Sağ Kalan Eş: Zümreye göre değişmekle birlikte, yasal miras payının tamamı veya bir kısmı.
Eğer muris, yaptığı vasiyetname ile bu saklı payları ihlal ederse, saklı paylı mirasçılar “tenkis davası” açarak haklarını talep edebilirler.
Vefatın ardından mirasçılar, noterden veya mahkemeden mirasçılık belgesi (veraset ilamı) alarak yasal mirasçı olduklarını ispatlarlar. Bu belgeyle banka hesapları, tapu kayıtları gibi konularda işlem yapabilirler. Ancak unutulmamalıdır ki miras, sadece mal ve alacaklardan değil, aynı zamanda borçlardan da oluşur. Mirasçılar, terekenin borçlarından kişisel mal varlıklarıyla da sorumlu olurlar. Bu sorumluluktan kurtulmak isteyen bir mirasçı, vefatı öğrendiği tarihten itibaren 3 ay içinde “mirasın reddi” (reddi miras) hakkını kullanabilir.
Sonuç olarak Miras Hukuku, sadece mal varlığının el değiştirmesini değil, aynı zamanda aile bağlarını, sorumlulukları ve nesiller arası adaleti düzenleyen, hayatın kaçınılmaz bir gerçeğine hukuki bir çerçeve çizen oldukça önemli ve hassas bir alandır.
Parley Hukuk